علت ترک خوردن داشبورد

اگر یک پیکان مدل 57 داشته باشید، احتمالاً با این مشکل، یعنی ترک خوردن داشبورد روبرو شده‌اید. این موضوع، همه جا به همین شکل است. پس چرا داشبورد پیکان مدل 57 ترک می‏خورد، ولی داشبورد یک پراید مدل 79 تا زمان زیادی سالم می‏ماند؟

همان طور که احتمالاً حدس زده‌اید اولین عامل ترک خوردن داشبورد نور خورشید است. در سالیان گذشته، خودروسازان، خطرات مربوط به قرار داشتن مداوم در معرض تابش آفتاب و افزایش دمای ناشی از آن را نمی‌دانستند. علاوه بر افزایش دما، اشعه‌ی ماوراء بنفش هم عامل مهمی است. تابش طولانی مدت اشعه‌ی ماوراء بنفش می‌تواند پیوندهای شیمیایی یک پلیمر را بشکند و موجب تخریب آن شود. اما در حقیقت، مشکل اصلی در این است که سطح داشبورد کاملاً خشک می‌شود. افزودنی‌های پلیمری به نام نرم‌کننده‌ها با گذشت زمان از داخل داشبورد به محیط اطراف پراکنده می‌شوند.

نرم کننده ها
نرم‌کننده ها موادی هستند که جهت کاهش دمای انتقال شیشه‌ای به یک پلیمر افزوده می‏شوند. قسمتی از یک لوله سخت پلی(وینیل کلراید) (PVC) را با پرده‏ حمام که آن هم از PVC است، مقایسه کنید. پرده پلاستیکی، نرم کننده‏ای به عنوان افزودنی دارد که آن را نرم و انعطاف پذیر می‏کند. نرم کننده ‏ها معمولاً مولکول‏های آلی کوچک هستند. بیس-(2-اتیل هگزیل) فتالات، یا به اختصار DOP، عموماً همراه با PVC، به عنوان مصرف می‏شود. ضمناً DOP ماده ‏ی شیمیایی ای است که بوی خاص نو بودن سفره، مشخصه‏ آن است.

حالا چه حدسی می‌زنید؟ پوشش خارجی داشبورد شما از PVC ساخته شده است. در طی سال‌ها که آفتاب تابستان به آن می‌تابد، نرم کننده تبخیر می‌شود و در نتیجه… خُب، خودتان می‌دانید.

داشبوردها پیچیده هستند

داشبورد یک ماشین، از سه لایه تشکیل شده است. شما لایه ی زیرین را نمی بینید. این لایه از یک ترموپلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه، ساخته شده است. روی آن لایه ای از فوم پلی یورتان قرار دارد. لایه‏ رویی در اتومبیل‏های قدیمی، حتماً از جنس PVC است. اخیراً رویه های داشبورد از آلیاژ PVC با ماده ای به نام ABS، ساخته شده اند.

ABS مخفف نام یک کوپلیمر بل ساخته شده از آکریلونیتریل، بوتادی ان، و استایرن است. PVC آلیاژ شده با ABS در عمل کار PVC همراه با نرم کننده را انجام می‏دهد، ولی در این مورد، ABS تبخیر نمی‏شود. بنابراین داشبورد ماندگاری بسیار بیشتری پیدا می‏کند.

تعمیر و نگهداری PVC-ABS
سابقاً درباره‌ی کارایی محصولات تمیز‌کننده اتومبیل، بحثی پیش آمده بود. یک ادعا این بود که این مواد به جای آنکه روغن نرم‌کننده داشبورد را تعویض کنند، در حقیقت روغن‌ها را به سطح می‌آورند و موجب تبخیر سریع‌تر آنها می‌گردند. البته، تحقیق دیگری کاملاً عکس این مطلب را نشان داد. وازلین در بین بسیاری از علاقه‌مندان به اتومبیل، مورد توجه است. ارزان است و هیچ ویژگی منفی نشان نمی‌دهد.

در همین بین ایده‌ی استفاده از موادی مشابه کرم ضد آفتاب هم مطرح شد. در آن زمان، این ایده به اندازه‌ی کافی منطقی به نظر می‌آمد، چرا که بالاخره این کرم از مضرات اشعه‌ی ماوراء بنفش جلوگیری می‌کند. اما مشکل اینجاست که کرم ضد آفتاب جانشین روغن‌ها نمی شود و یا آنها را نگه نمی‌دارد، و علاوه بر این پسماند نامطلوبی بر جای می‌گذارد. شاید راه حل نهایی این باشد که متخصصین پلیمر مواد بهتری را ابداع کنند!