ارگونومی در خودرو

تکنولوژی صندلی وسائل نقلیه از جمله سیستم هایی است که سابقه آن به قبل از اختراع اتومبیل می رسد و از این بابت مانند سیستم تعلیق و سیستم فرمان اتومبیل است که به اجداد خود در گاری و درشکه ها بر می گردد.

تکنولوژی صندلی وسائل نقلیه از جمله سیستم هایی است که سابقه آن به قبل از اختراع اتومبیل می رسد و از این بابت مانند سیستم تعلیق و سیستم فرمان اتومبیل است که به اجداد خود در گاری و درشکه ها بر می گردد. در طی این چند قرن صندلی وسایط نقلیه تغییرات بسیار کرده اند و از نیمکت های چوبی ساده به مبل های چرمی بسیار لوکس و راحت تبدیل شده اند. اما به تازگی کمپانی مرسدس بنز دست به طراحی و ساخت صندلی جدیدی زده است که ماهیت صندلی اتومبیل را از یک مبل راحت به یک موجود زنده که حتی نفس هم می کشد، تغییر داده است.

کمپانی از اصطلاح «بسیار راحت» برای توصیف صندلی کلاس اس جدید استفاده کرده است. این صندلی بصورت سفارشی بر روی مدل های جدید این کلاس تشریفاتی نصب می شود تا راحتی صد چندان را برای راننده و مسافرین به همراه آورد. این صندلی جدید به دو سیستم نوین مجهز است که اولی سیستم تهویه فعال یا Active Ventilation است و دومی سیستم چند محوره پشتی صندلی یا Dynamic Multi Cuntour Back Rest می باشد که هر دو از جمله یافته های جدید علمی است که بر پایه تحقیقاتی که در مرکز تحقیقات دایملر بنز در اشتوتگارت بدست آمده بنا شده است.

سیستم تهویه فعال تضمین می کند که صندلی در اثر تعرق چسبناک نشود و در عین حال از سرما خوردگی و کوفتگی کمر راننده در اثر سرمای شدید جلوگیری کند. پیکربندی این سیستم بر اساس آرایش تعدادی بادبزن (fan) مینیاتوری و کانال های مربوطه است که در داخل تشک های صندلی قرار گرفته و با ایجاد جریان هوای مستمر در سطح صندلی و پشتی آن هرگونه رطوبتی را از روی آن از بین می برد.

سیستم چند منظوره پشتی صندلی به ستون فقرات کمک می کند که در طول مدت زمان زیاد حرکت آهسته و نرمی در طول آن به وجود آید و از سکون و ماندن در یک حالت برای مدت زیاد جلوگیری کند. این حرکت موجی شکل از طریق سه بالشتک هوا که آن هم درون بالشتک های صندلی قرار گرفته است که باد درون آنها را به آرامی پر و خالی می شود صورت می گیرد. حرکت آرام و مداومی که این صندلی در اثر پر و خالی شدن تشک ها پیدا می کند اثر بسیاری در کاهش صدمات به دیسک کمر و عضلات پشت دارد.

تست این صندلی جدید در منطقه لاردو، تگزاس و صحرای مکزیک صورت گرفته و رهبر تیم آزمون دکتر Pofa Heller بود در این صحرا در بهترین حالت هوا ۴۵ درجه سانتیگراد است. تست در ماه جولای انجام گرفت که در این ناحیه گرمترین ماه سال است. برای انجام آزمون فوق از یک دستگاه مرسدس بنز کلاس اس آزمایشی که به کلیه تجهیزات اندازه گیری و آزمون مجهز شده بود استفاده شد.

این وسائل اندازه گیری رطوبت پوست سرنشینان و دمای پوست را در هر لحظه اندازه گیری و ثبت کردند. پس از انجام کلیه آزمون ها نمودارهای رسم شده نتایج جالبی را نشان داده اند. پوست دکتر Pofa Hellerکاملا مرطوب و خیس بود و لکه های رطوبت بر روی پیراهن او دیده می شد، ولی پیراهنی که راننده پوشیده بود کاملا خشک بود.

دستگاه های اندازه گیری همچنین نشان داده اند که استرس اعمال شده به راننده به اندازه چشم گیری کمتر از سرنشین های دیگر بوده است دلیل امر کاملا روشن است؛ کمپانی در این اتومبیل تنها برای راننده صندلی جدید را نصب کرده است.

طراحان این پروژه در ابتدای کار با این دید وارد شده اند که در هنگام گرما با دمیدن هوای سرد بر صندلی ها مشکل تعرق را حل کنند ولی بزودی فهمیدند این راه حل کارآیی کافی را ندارد چرا که همان گونه که سرما باعث تبخیر عرق می شود، سرمای مضاعفی ایجاد می شود و این سرما باعث صدمه رساندن به عضلات و سرما خوردگی می شود.

بررسی های بیشتر نشان داد در صورتی که شدت وزیدن باد و دمای آن کنترل شود همه چیز سالمتر خواهد بود. این سیستم دارای بادزن های برقی است که از درون کانال های پلاستیکی به سوی مکان های مشخص متوجه است. هوا به صورتی کاملا همگن در سطح زیرین روکش صندلی ها توزیع می شود. در اثر بررسی های انجام شده تیم مهندسی بنز به این نتیجه رسید که هوای دمیده شده هیچ نیازی به سرد شدن از قبل ندارد و به راحتی با همان دمای عادی اثر تهویه کافی را خواهد داشت چرا که هوای محیط داخلی ( در صورت روشن بودن سیستم تهویه ) سردتر از سطح پوست بدن خواهد بود.

از مزایای دیگر این سیستم می توان به نکات زیر اشاره کرد:

1 – سیستم تهویه فعال دمای بسیار دلپذیری را برای صندلی ایجاد می کند حتی اگر اتومبیل برای مدت زیاد در آفتاب مانده باشد دمای سطح صندلی ها در مدت بسیار کوتاهی قابل تحول خواهد شد.

2 – حتی اگر شخص عرق کرده باشد لباس ها خشک خواهد ماند.

3 – در زمستان این سیستم تهویه به همراه گرمکن ها صندلی های مطبوعی را برای صبح های سرد ایجاد می کند.

در هر صندلی در اس کلاس جدید ۱۰ باد زن وجود دارد که ۶ عدد آنها در زیر صندلی و ۴ تای آنها در پشتی صندلی قرار گرفته که خروجی آنها ۱۲ وات است و در هر دقیقه ۲۰۰ لیتر هوا را جابجا می کند. برای این که صندلی انعطاف کافی خود را داشته باشد، این بادزن ها با فنر به صورت معلق در داخل صندلی قرار می گیرند.

کنترل این سیستم از طریق کلیدی که در کنار در قرار دارد انجام می شود. این کلید در کنار کلید گرمکن صندلی قرار دارد. یک نشانگر LED آبی رنگ در بالای این کلید روشن بودن سیستم را اعلام می کند. در سیستم روشی هم برای سرد یا گرم کردن صندلی ها پیش بینی شده است که در شروع کار سیستم بصورت خودکار برای جلوگیری از سرما خوردگی راننده یا سرنشین جلو به حالت ملایم باز می گردد. در صورتی که راننده بخواهد شدت خنک کنندگی را افزایش یا کاهش دهد به غیر از سیستم اتوماتیک می تواند با کلیدها، کنترل را بصورت دستی جابجا کند.

دیگر دستاورد مهم مرسدس بنز که به عنوان اختراع جدید در این اتومبیل بکار گرفته شده مکانیزم چند محوره پشتی صندلی است. در این مکانیزم، با کمک کیسه های خاصی که در پشتی صندلی قرار دارد حرکت موجی شکل و بسیار آهسته ایجاد می شود که باعث جلوگیری از خستگی می گردد. در پشتی صندلی پنج کیسه هوا وجود دارد. یکی در قسمت قوس کمر، دو تا در ناحیه شانه و دو تا بصورت طولی در طرفین صندلی قرار دارند که قابل پر و خالی شدن با باد هستند.

این کیسه به کمک کلید دیگری بر روی کنسول فعال می شود. به محض فعال شدن اولین کیسه شروع به تنفس می کند. این کیسه در محل قوس کمر قرار دارد و پس از مدتی مجددا هوا را به بیرون می دمد و این کار به آهستگی تکرار می شود.

پروفسور «Hance Uorgense » یکی از مشهور ترین طراحان صندلی جهان و رئیس انستیتو آنتروپولوژی دانشگاه کیل معتقد است که هیچ چیز خسته کننده تر از فشار عضلانی ایستا بر بدن انسان و عضلات او نیست. پروفسور «Hance Uorgense » بخش عمده ای از سیستم چند محوره پشتی صندلی جدید را طراحی کرده است. وی مزایای عمده این مکانیزم را به شکل زیر بر شمرده است:

تنش بروی دیسک ها و عضلات پشت به شکل چشمگیری کاهش می یابد.

بدلیل کاهش خستگی در عضلات پشتی هوشیاری راننده برای تمرکز بروی رانندگی بیشتر می شود.

برای دستیابی به عملکرد بهینه پمپ های هوا برای کیسه ها آزمون های فراوانی به کمک پروفسور و همکارانش، که قبلا به طراحی صندلی های ارگونومیک برای لوفت هانزا و دویچ بان دست زده بودند، انجام شد که نهایتا معلوم شد فشار بهینه جهت حداکثر آوردن هوشیاری راننده ۱۰۰ میلی بار است. همچنین این آزمایش ها نشان داد چرخه پر و خالی شدن کیسه ها می بایست ۲۰ ثانیه باشد. راننده می تواند هر چند بار که می خواهد با زدن سوئیچ مکانیزم را فعال کند. این روش برای جلوگیری از عادت کردن راننده به این مکانیزم پیش بینی شده است.