زمانیکه صحبت از دنده اتوماتیک می‌شود در ذهن همه ما تصویر یک رانندگی راحت بدون کلاج شکل می‌گیرد اما آیا می‌دانستید گیربکس‌های این خودروهای دنده اتوماتیک کاملا با هم متفاوت است؟ در این مقاله انواع مختلف گیربکس اتوماتیک را با هم بررسی خواهیم کرد
خودروهای نیمه اتوماتیک
تعداد محدودی از خودروها با گیربکس‌های نیمه اتوماتیک در دسترس هستند. گیربکس نیمه اتوماتیک اساساً همان گیربکس دستی با کلاچی است که به‌صورت الکترونیکی کنترل می‌شود. خودروهای مجهز به گیربکس نیمه اتوماتیک فاقد پدال کلاچ هستند اما شما باید دنده‌ها را تعویض کنید. این نوع گیربکس‌ها در خودروهای کوچک مثل فولکس‌واگن آپ و سیتروئن C1 بکار رفته‌اند زیرا ابعاد این نوع گیربکس‌ها کوچک‌تر از گیربکس‌های کاملاً اتوماتیک است.
با این وجود عملکرد گیربکس‌های نیمه اتوماتیک به نرمی گیربکس‌های دستی یا اتوماتیک نیست و زمانی که می‌خواهید در سرعت‌های کم مثل پارک کردن حرکت کنید شاهد برخی ناهنجاری‌ها در این نوع گیربکس‌ها خواهید بود. همچنین تعویض دنده این گیربکس‌ها می‌تواند بسیار کند باشد و همین امر روی مصرف سوخت خودرو نیز تأثیر می‌گذارد.
اما اگر به هر دلیلی خواهان گیربکس نیمه اتوماتیک هستید پس باید به دنبال فولکس‌واگن آپ باشید. این خودرو سواری بسیار راحتی در شهر داشته و استفاده از گیربکس نیمه اتوماتیک باعث شده این خودرو نیازی به پدال کلاچ نداشته باشد.
گیربکس اتوماتیک سنتی یا مبدل گشتاور
گیربکس اتوماتیک سنتی و مرسوم به عنوان گیربکس اتوماتیک مبدل گشتاور هم شناخته می‌شود. در این نوع گیربکس، مبدل گشتاور کار کلاچ را انجام داده و ارتباط روغن بین پیشرانه و چرخ ها را برقرار می‌سازد.
این امر باعث تعویض دنده‌های بسیار نرمی می‌شود و به همین خاطر برخی خودروهای لوکس همچون مرسدس S کلاس از گیربکس اتوماتیک با مبدل گشتاور استفاده می‌کنند.
متأسفانه فقدان ارتباط فیزیکی بین پیشرانه و چرخ ها به معنی راندمان پایین‌تر گیربکس اتوماتیک سنتی است. این گیربکس گران‌تر از نمونه‌های دستی بوده و همین موضوع بر قیمت نهایی خودرو تأثیر می‌گذارد.
مرسدس بنز S کلاس به‌صورت استاندارد با گیربکس اتوماتیکی که تعویض‌های بسیار نرمی دارد عرضه می‌شود
گیربکس ضریب متغیر (CVT(Continuously Variable Transmission چیست؟
بجای استفاده از دنده‌های مرسوم و سنتی، گیربکس ضریب متغیر دارای تسمه و پولی است. فاصله بین این پولی‌ها باز و بسته می‌شود تا دنده‌های سبک‌تر و سنگین‌تر ایجاد گردد. به خاطر اینکه گیربکس CVT تعداد دنده‌ی نامحدودی دارد بنابراین نیازی به کارکرد سخت و دور بالای پیشرانه نخواهد بود و پیشرانه در کاراترین حالت و سرعت خود کار خواهد کرد. به همین خاطر گیربکس‌های CVT برای خودروهای کم‌مصرفی همچون تویوتا پریوس بهترین گزینه هستند.
اگرچه گیربکس CVT باعث می‌شود پیشرانه در کاراترین حالت خود قرار داشته و مصرف کمی را نشان دهد اما همه‌چیز بر وفق مراد نیست زیرا در زمان شتاب گیری سنگین شاهد صدای خسته کننده و بد این‌گونه خودروها خواهید بود. اگرچه گیربکس CVT به مصرف کم پیشرانه کمک می‌کند اما از طرف دیگر شتاب گیری خوبی نخواهید داشت زیرا آن‌ها اجازه نمی‌دهند پیشرانه در حداکثر دور خود کار کند.
همان‌گونه که گفته شد اگر به دنبال بهترین خودروی مجهز به گیربکس CVT هستید یکی از گزینه‌ها تویوتا پریوس هیبریدی خواهد بود. این گیربکس باعث می‌شود پریوس مصرف سوختی استثنایی داشته باشد و سواری راحتی را ارائه کند.
گیربکس دوکلاچه (DCT(Dual-clutch transmission چیست؟
گیربکس دوکلاچه همان‌گونه که از نامش پیداست دارای دو کلاچ می‌باشد و از جمله خودروهایی که گیربکس DCT مجهز است آئودی TT را می‌توان نام برد.گیربکس دوکلاچه از دو کلاچ و دنده‌های عجیبی استفاده می‌کند. خبری از پدال کلاچ نیست و بجای آن شما معمولاً دنده‌ها را با استفاده از دسته‌دنده یا پدال‌های پشت فرمان تعویض می‌کنید.
در این نوع گیربکس‌ها یک کلاچ مختص آماده کردن دنده‌های زوج و دیگری مختص آماده کردن دنده‌های فرد است و بنابراین زمانی که شما به‌طور مثال می‌خواهید دنده چهار را انتخاب کنید کلاچ آن را آماده کرده و بنابراین تعویض نرم و سریعی خواهید داشت. سرعت تعویض دنده این گیربکس‌ها به‌طور قابل‌توجهی سریع‌تر از نمونه‌های اتوماتیک سنتی است.
به همین خاطر خودروهای دارای گیربکس دوکلاچه شتاب گیری سریع‌تری دارند و از آن‌ها در خودروهای اسپورتی همچون پورشه 911 و آئودی R8 استفاده شده است.
این گیربکس‌ها گزینه‌ای ایده آل برای خودروهای خانوادگی هستند زیرا بهترین‌های گیربکس‌های اتوماتیک و دستی را ارائه می‌کنند.
فاصله کوچک بین تعویض دنده‌ها نیز باعث می‌شود گیربکس‌های اتوماتیک دوکلاچه راندمان بهتری نسبت به نمونه‌های سنتی داشته باشند زیرا چرخ های خودرو تقریباً همیشه به پیشرانه متصل بوده و میزان اتلاف قدرت کم است. به همین خاطر گیربکس‌های دوکلاچه در خودروهای رده میانی‌ای همچون فولکس‌واگن گلف و فورد فوکوس نیز بکار می‌روند.
البته گیربکس‌های دوکلاچه نیز معایبی دارند. این گیربکس‌ها پیچیدگی بیشتری در مقایسه با نمونه‌های مرسوم داشته و بنابراین هزینه‌های تعمیر آن‌ها بالاتر است. همین پیچیدگی باعث شده قیمت خودروهای مجهز به آن بیشتر باشد.
فولکس‌واگن پولو یکی از ارزان‌ترین خودروهای مجهز به گیربکس‌های دوکلاچه است. گیربکس هفت سرعته این خودرو نه تنها سواری راحت‌تری را در شهر ایجاد می‌کند بلکه یک دنده اضافی آن نسبت به گیربکس دستی باعث می‌شود در بزرگراه‌ها نیز صدا و مصرف سوخت کمتری وجود داشته باشد.
