روغن خودرو ،مناسب موتورسیکلت ها نیست
موتورسیکلت‌ها حساس اما مظلوم! دوچرخ‌های پرکاربردی که نیمی از مالکان و تعمیرکاران آن کمترین توجه را نسبت به نحوه انتخاب روغن موتور برای آن دارند. اگرچه در دفترچه موتورسیکلت‌ها، روش‌های نگهداری در زمستان، عدم استفاده طولانی‌مدت از موتورسیکلت و حتی روش‌های بهتر شست‌وشو آموزش داده شده اما بیشتر از نیمی از تعمیرکاران و موتورسواران در زمان انتخاب روغن مناسب برای موتورسیکلت خود دچار سردرگمی می‌شوند.
روغن موتور خودرو یا روغن موتورسیکلت؟
یکی از بیشترین سوالاتی که پرسیده می‌شود این است که آیا می‌توان از روغن موتور ماشین به عنوان روغن موتورسیکلت استفاده کرد؟
در جواب این سوال باید گفت اگر موتورسیکلت شما برایتان مهم نیست قطعا این کار را انجام دهید. اما چرا این پاسخ را می‌دهیم؟ برای پاسخ به این سوال باید به یک تفاوت اصلی موتور خودرو و موتورسیکلت اشاره کنیم.
▫️در موتور خودرو ما شاهد استفاده از چند نوع روغن هستیم، روغن دنده، روغن موتور و روغن هیدرولیک فرمان و هرکدام ویژگی‌های متفاوت و مخزن‌های متفاوتی دارند. اما در موتورسیکلت شما از یک روغن برای روانکاری موتور و دنده‌ها استفاده می‌کنید.
▫️در روغن‌های موتور خودرو از مواد افزودنی جهت کاهش بیشتر اصطکاک استفاده می‌شود که سبب کاهش میزان مصرف سوخت و افزایش کارکرد می‌شود. اما این مواد افزودنی در موتورسیکلت‌های با کلاچ تر(آغشته در روغن)، در عملکرد کلاچ اختلال ایجاد می‌کند و سبب مشاهده زودتر فرسایش در کلاچ خواهیم بود. البته از دیگر تفاوت‌های بین این دو دسته موتور، به میزان دما و دور موتور می‌توان اشاره کرد، اما این تفاوت نمی‌تواند دلیل اصلی برای متفاوت بودن روغن آنها باشد.
ارتباط استفاده از روغن خودرو و خرابی کلاچ موتورسیکلت
▫️در سال 1998 انجمن استاندارد خودروی ژاپن یا همان JASO اقدام به معرفی و دسته‌بندی روغن‌های موتورسیکلت کرد که امروزه در بین روغن‌های موتورسیکلت، این دسته‌بندی از سطح کیفی اعلامی API رایج‌تر است.
▫️همانطور که در بالا اشاره شد سازندگان روغن های موتور خودرو به منظور افزایش راندمان و کاهش میزان مصرف سوخت به استفاده از مواد افزودنی بهبوددهنده اصطکاک روی آوردند که این نوع مواد در سیستم کلاچ تر موتورسیکلت سبب لغزش کلاچ و خوردگی می‌شود.
استاندارد JASO در این حالت اقدام به معرفی JASO MA, JASO MA1, JASO MA2 و JASO MB نموده است. سه دسته اول که به دسته MA معروف هستند معرف روغن‌های مناسب در موتورسیکلت‌های چهار زمانه با روانکاری موتور، کلاچ و دنده با یک نوع روغن بوده که از مواد افزودنی بهبوددهنده اصطکاک استفاده نکرده‌اند.
▫️در دسته‌بندی MB، روغن‌های طراحی‌شده برای موتورسیکلت‌های چهارزمانه با مقدار کمتری از خاصیت کاهش اصطکاک قرار دارند. توجه داشته باشید که امکان جایگزینی روغن‌های MA با روغن‌های MB وجود ندارد.
موتورسازها چه توصیه ای دارند؟
▫️مانند تمام دستورالعمل‌های دیگر، اولین گام برای انتخاب روغن مناسب، مراجعه به دفترچه موتورسیکلت شماست. اگر موتور شما صفرکیلومتر است و به‌تازگی آن را از کارخانه تحویل گرفته‌اید توصیه می‌شود پس از مشاهده روغن توصیه شده در دفترچه، در فاصله یک‌ماهه پس از راندن موتور، نسبت به تعویض روغن اقدام کنید. این کار باعث می‌شود تا ذرات مختلف که در زمان ساخت موتورسیکلت ایجاد می‌شود از انجین موتورسیکلت خارج شده و ضرری به آن وارد نشود.
▫️در دفترچه موتورسیکلت باید به دنبال جدولی بگردید که برای انتخاب گرانروی مناسب، راهنمای دمایی داشته باشد. به عنوان مثال گرانروی SAE10w30
علاوه بر دقت در گرانروی، روغن مناسب باید دارای سطح کیفی حداقل API SG و MA مربوط به انجمن استاندارد خودروی ژاپن یا همان JASO را داشته باشد.
▫️انجین ها به دو دسته کلاچ خشک و تر تقسیم می‌شوند، به این نکته دقت کنید در موتور سیکلت‌های با کلاچ تر یا همان wet clutch روغنی که انتخاب می کنید نباید عبارت «عملکرد کاهش مصرف سوخت» یا Energy Conservin را روی قوطی خود داشته باشد، چرا که مواد بهبود دهنده اصطکاک استفاده‌شده در این روغن‌ها می‌تواند سبب بروز مشکل زودرس در سیستم کلاچ موتور سیکلت شود.
▫️یک روغن موتور خوب باید غلظت مناسبی داشته باشد یعنی نه بسیار روان باشد و نه بسیار غلیظ. لایه فیلم روغن روان سریع‌تر پاره می‌شود و زودتر دچار کاویتاسیون (حباب زدن و تبخیر شدن) می‌شود. از طرفی روغنی که غلظت بالایی دارد، به سختی در مسیر‌های روغن‌کاری جاری می‌شود و به اجزای سیستم مثل اویل پمپ (پمپ روغن) فشار می‌آورد.
دیگر ویژگی مهم روغن موتور خوب این است که باید به تدریج در موتور سیاه شود یعنی ظرفیت دریافت ناخالصی‌ها و دوده‌های حاصل از احتراق، کم کم در بین مولکول‌های آن قرار بگیرد. عده‌ای بر این باورند که روغن موتور خوب باید زود سیاه شود تا نشان از کارایی بالایش باشد و یا بر عکس دیر یا حتی اصلا سیاه نشود که نشانگر مقاومت بالایش باشد.در صورتی که روغن باید با دریافت ناخالصی‌ها تغییر رنگ دهد و آرام آرام سیاه شود. درمورد زمان تعویض روغن هم توجه کنید که روغن موتور را معمولا هزار کیلومتر زودتر از زمانی که برایش ذکر شده است، تعویض کنید؛ چرا که موتور مدت زمان زیادی را نیز در ترافیک و به صورت درجا روشن است و کار می‌کند درحالیکه در کیلومترخودرو وموتورسیکلت محاسبه نمی شود
