روغن موتور مناسب خودرو

روغن موتور مناسب خودرو
خودروهای موجود در بازار، اعم از داخلی و وارداتی نیازمند تعویض لنت ترمز، فیلتر هوای موتور، فیلتر روغن و روغن موتور هستند، اما متأسفانه بسیاری از اتو‌سرویس‌ها این موارد مهم را در نظر نمی‌گیرند. حال عدم آگاهی در این خصوص سبب وارد شدن آسیب‌های جدی به خودرو می‌گردد.

روغن موتور: یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در عملکرد یک خودرو، استفاده از روغن موتور مناسب است. محل تجمع روغن موتور، سینی کارتل می‌باشد. این روغن توسط پمپ روغن پمپاژ گردیده و به کلیه قطعات متحرک، همچون رینگ‌های پیستون و یاتاقان‌های ثابت و متحرک میل‌لنگ ارسال می‌گردد. لذا انتخاب روغن موتور مناسب، نیازمند داشتن اطلاعات کافی از مندرجات بسته‌بندی روغن موتور است.
در حالت کلی روغن‌موتورها 4 نقش عمده در خودروها را ایفا می‌کنند:

1- عدم اصطکاک بین قطعات 2- کم کردن دمای موتور3- عدم زنگ‌زدن قطعات4- کم کردن آلایندگی(در اثر احتراق موتور).
امروزه با مراجعه به تعویض‌روغنی‌ها (اتو‌سرویس‌ها) با سیل انبوهی از محصولات متنوع مواجه می‌شویم که مشتری را برای انتخاب روغن موتور مناسب دچار سردرگمی می‌نماید.

استاندارد روغن‌ها :

جهت شناخت بهتر استانداردها و اعداد نگارش‌شده بر روی روغن‌موتورها، نیاز است که شناخت کامل به 2 عدد مندرج‌شده بر روی بسته‌بندی داشته باشیم.

عدد اول بیانگر API (طح کیفی) است. از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت روغن موتور می‌توان بهAPI (آمریکا)،JASO (ژاپن) وACEA (اروپا) نام برد که متداول‌ترین آنها،API می‌باشد.

چنانچه بر روی قوطی روغن موتوریAPI:SL یا API:CF مشاهده نمودیم، (S) به معنی اشتعال جرقه‌ای جهت خودرو های بنزینی و (C) به معنای اشتعال تراکمی مناسب خودرو های دیزلی است .

در خصوص حرف دوم، هر چه از حرفA به سمتN نزدیک شویم تکنولوژی روغن موتور بالاتر می‌رود. مثلاً SA برای خودروهای دارای تکنولوژی قدیمی است وSN برای خودروهای به‌روزتر و مدرن‌تر می‌باشد. مثلاً اگر به دفترچه خودرو سمند EF7، زانتیا یا ماکسیما مراجعه کنیم، در آن روغن موتورSL پیشنهاد داده شده است. این بدان معنا است که نباید در این خودرو روغن‌موتوری با شاخص کیفیت پایین‌تر ازSL استفاده کنیم.

عدد دوم بیانگر گرانروی یا ویسکوزیته روغن است. ویسکوزیته مقدار مقاومتی که یک سیال همچون روغن در هنگام جاری‌شدن از خود نشان می‌دهد که این مقاومت ناشی از چسبندگی بین مولکول‌های سیال می‌باشد.

در مایعات هر چه دما بالاتر باشد ویسکوزیته کمتر است. در نتیجه راحت‌تر جاری می‌گردد(روغن‌موتور روان‌تر است) و هر چه دما پایین‌تر باشد، ویسکوزیته بیشتر است در نتیجه روغن سفت‌تر است.

در ابتدای صبح موتور دمای پایینی دارد و روغن موتور سفت‌تر است (ویسکوزیته بالایی دارد). لذا هنگام استارت بایستی روغن موتور از ویسکوزیته مناسب برخوردار باشد تا بتواند خود را سریع به قطعات برساند و عمل روانکاری را انجام دهد. در مقابل زمانی که دمای موتور بسیار زیاد است، ویسکوزیته روغن‌موتور پایین است در نتیجه روان‌تر است و نمی‌تواند خود را بین قطعات متحرک قرار دهد.

در انتخاب گرید روغن‌موتور باید به دوعامل مهم توجه نمود:1- آب و هوای شهر محل سکونت 2- تکنولوژی ساخت موتور

برای تمامی این گریدها، استانداردی به نامSAE که مخفف انجمن مهندسی خودرو (Society Of Automotive Engineers) بوده و عدد بعد از آن بیانگر مقدار ویسکوزیته روغن و حرفW بعد از آن مخفف کلمهWinter به معنی زمستان می‌باشد. پس عدد سمت چپ حداکثر ویسکوزیته در فصل سرما و عدد سمت راست حداکثر ویسکوزیته در فصل گرما می‌باشد. (SAE : 10 W 40).

طبقه بندی روغن موتور ها :
مونو‌گرید (Mono Grade ) 2- مولتی‌گرید (Multi Grade)
مونو‌گرید‌ها در آب و هوای فقط سرد یا فقط گرم خوب کار می‌کنند، اما مولتی‌گرید‌ها روغن‌موتور‌های چهار فصل می‌باشند که در واقع به آنها موادی افزوده می‌شود تا ویسکوزیته آنها در هوای سرد و گرم، تقریباً ثابت باقی بماند. به طور مثال روغن چهار فصلSAE 5W30 در فصل زمستان معادل روغن‌موتور SAE5W، و در فصل تابستان معادل روغن موتورSAE30 می‌باشد.

روند بهبود روغن‌ها همچنان در حال ادامه است و هر چند سال، گرید جدیدی از روغن ارائه می‌شود که نسبت به مدل‌های قبل از کیفیت بالاتری برخوردار است. ولی همواره بهتر است از روغنی استفاده شود که کارخانه سازنده، براساس سطح تکنولوژی موتور خودرو پیشنهاد نموده است.

سایر مواد حائز اهمیت در خصوص استفاده از روغن‌موتورها به شرح ذیل است:

1- اگر چنانچه متوجه کاهش سطح روغن شدیم، جهت سرریز کردن روغن, از همان روغن موجود در کارتل استفاده کنیم. به این دلیل که فرمولاسیون روغن‌موتورها متفاوت است.

2- از روغن‌ موتورهای با سال ساخت بالای2سال استفاده نکنیم. (به دلیل واکنش بین رطوبت هوا و محتویات روغن‌موتور)

3- سیاه‌شدن روغن ‌موتور در هنگام بازدیدها، نشانه خوبی محسوب می‌شود. به این مفهوم که روغن‌موتور به وظیفه خود به خوبی عمل کرده است. اما اگر چنانچه پس از مسافت چندهزار کیلومتر، رنگ روغن‌موتور همچنان شفاف بود به این معنی است دوده حاصل از احتراق را جذب نمی‌کند.

4- در هنگام تعویض روغن بهتر است فیلتر روغن نیز تعویض گردد، در حقیقت فیلتر روغن به عنوان یک صافی می‌باشد که با جدا نمودن ذرات شناور موجود در روغن، مانع آسیب دیدن موتور می‌گردد.

5- اگر چنانچه در هنگام مراجعه به تعویض‌روغنی‌ها، با تبلیغات گسترده جهت استفاده از یک نوع برند خاص برای خودرو خود مواجه شدیم(ELF برای خودروهای ال‌نود، ساندرو و مگان)، (total برای خودروهای پژو206تیپ5، رانا، پارسTU5)، اصلاً به نوع برند روغن موتور توجهی نکنیم ،صرفاً کافی است شاخص کیفی و گرید روغن ‌موتور مطابق با مشخصات ذکر شده در دفترچه خودرو ما باشد.

چه زمانی برای تعویض روغن موتور مناسب است؟ آیا کیلومتر اعلام‌شده به ما توسط اتو‌سرویس‌ها در خصوص زمان تعویض روغن درست است یا خیر؟
اکثر مواقع هنگام مراجعه به تعویض‌روغنی، به ما اعلام می‌کنند این روغن موتور تا7000الی 10000کیلومتر نیاز به تعویض ندارد. حالا این سوال مطرح است آیا این اعداد اعلامی صحیح است؟ آیا نحوه رانندگی ما هرگونه‌ای باشد باز هم به این اعداد اعلام‌شده باید اعتماد نمود؟

پاسخ منفی است. اعداد اعلامی(7000 الی 10000کیلومتر) صرفاً جهت رانندگی در شرایط استاندارد است. هرچند روغن ‌موتورهای دیزلی داریم که تا70000کیلومتر هم نیاز به تعویض ندارند.

رانندگی در مسیر صاف و بدون شیب، کیفیت بالای سوخت، نبود آلودگی و گرد وغبار در هوا، شرایط استاندارد است. که در ایران هیچکدام از این موارد را نداریم.

پس زمان تعویض‌ روغن ارتباط چندانی به میزان کیلومتر پیمایش‌شده ندارد. بلکه به نحوه رانندگی و مکان رانندگی‌کردن بستگی دارد. (رانندگی با کولر روشن، گرد و غبار و آلودگی موجود در هوا، اضافه‌بار داشتن، رانندگی در ترافیک و درجا کار‌کردن ماشین، رانندگی در هوای خیلی سرد و خیلی گرم) همه این موارد بر روی کیلومتر تعویض روغن اثرگذار است.

پس توصیه می‌شود اگر در شهرهای ایران زندگی می‌کنیم حتماً خیلی زودتر از کیلومتر استاندارد روغن موتور را تعویض کنیم تا همیشه موتور خودروی ما سالم بماند.

در خودروهای تولید داخل از چه روغن موتوری استفاده کنیم؟
روغن موتور اولیه‌ای که توسط خودروسازان پس از تولید، در کارتل وجود دارد با نام First Fill شناخته می‌شود.

زمانی که خودرویی در کشور به تولید میرسد، روغن موتوری در همان ابتدا در کارتل موتور موجود هست که به آن First Fill(تزریق اولیه) گفته می‌شود. این روغن موتور در پالایشگاه‌هایی مانند نفت ایرانول، نفت بهران، نفت پارس و نفت سپاهان به تولید میرسد.

لذا روغن موتوری که در خودروهای تولید داخل می‌باشد یکی از 4 نوع روغن مذکور است. روغن First Fill براده‌های فلزی ناشی از سایش قطعات موتور و همچنین دوده‌های ناشی از احتراق ناقص را جمع آوری می کند.، پس بهتر است روغن موتور خودروی صفر کیلومتر را در بازه 1000کیلومتر تعویض نمائیم.

در حال حاضر از 3 ورودی اصلی، روغن موتورهای موجود در بازار تأمین می‌شوند:

1-پالایشگاه‌های داخلی(بهران،ایرانول،نفت پارس،نفت سپاهان)

2- شرکت‌های کوچک که مواد اولیه را از همین پالایشگاه‌ها دریافت می‌کنندو صرفاً ترکیب اولیه مواد را انجام می‌دهند.

3- روغن‌ موتورهای وارداتی(کاسترول، لیکومولی ، میلرز و…)

هم‌اکنون با توجه به بازگشت تحریم‌ها، خیلی از شرکت‌های خارجی مستقیماً در ایران فعالیتهای خود را لغو کرده‌اند و افزایش نرخ ارز از اتفاقات ناخوشایندی است که در حال رخ‌دادن است و این مباحث هم‌اکنون سبب رخدادهای زیر می‌شود:

مورد اول: تقلب در بازار روغن ‌موتورها

برخی از شرکت‌ها هم‌اکنون روغن موتور اصلی را از پالایشگاه می‌خرند و در بسته‌بندی خارجی قرار می‌دهند و به بازار عرضه می‌کنند. در نتیجه پول بیشتری بابت فرایند ریپک‌شدن روغن موتور داخلی، توسط خریداران پرداخت می‌شود.

مورد دوم: که تقلبی آشکار محسوب می‌شود، از روغن موتورهای بی‌کیفیت یا سوخته در قوطی‌های خارجی استفاده می‌شود که گاهی با نگاه موشکافانه می‌توان در اتوسرویس‌ها رقم بالایی از قوطی‌های خالی روغن موتورهای خارجی را مشاهده نمود که گاهاً سبب وارد شدن آسیب جدی به موتور خودرو می‌گردد.

در آخر با توجه به اینکه واردات روغن موتورهای خارجی به کشور دارای سود بالاتری است و همانند روغن موتورهای تولید داخل آن‌چنان نظارت قیمتی خاصی بر روی برچسب قیمتی آنان اعمال نمی‌شود، پس توصیه می‌شود از روغن موتورهای با برند داخلی باکیفیت که عمدتاً استانداردهای جهانی را نیز پاس می‌کنند، در خودروهای خود استفاده کنیم و پول اضافی در قبال خرید روغن موتور خارجی (که احتمال تقلب در آنها بسیار زیاد است) پرداخت نکنیم.