عامل مؤثر در گشتن هر جسم به دور محوری را گشتاور نیرو یا لنگر و یا تورک ( Torque ) می‌نامند .
گشتاور یک کمیت فیزیکی است در حرکت چرخشی که به بزرگی نیرو و مسیر و مکان اثر نیرو بستگی دارد . گشتاور یک کمیت برداری بوده و یکای آن در سامانه استاندارد بین‌المللی یکاها، نیوتن متر است .
از تعریف فوق جز مهندسین مکانیکی که علاقه به این مبحث را دارند ، بیشتر کسی متوجه نخواهد شد ، البته این تعریف بسیار کامل ، جامع و درست است ، ولی در زبان خودرو ، که همه چیز به سادگی مطرح می¬شود ، این تعریف جایگاهی ندارد .
گشتاور به معنی ، نیروی وارد شده ( نیروی اعمال شده ) به جسمی می باشد ، که از فاصله محل وارد شدن نیرو به محلی که قرار است نیرو به آن وارو شود ، فاصله ای وجود داشته باشد ( حتی اگر این فاصله 1 میکرو متر یا یک میلیونوم متر باشد ) .
به عنوان مثال ، زمانی که آچاری را برای سفت نمودن پیچی استفاده می نمایید ، از دست شما که آچار را نگه داشته است ، به پیچی که در حال سفت نمودن آن هستید ، گشتاوری وارد میشود . برای محاسبه این گشتاور ، میزان نیرویی که دست شما به آچار وارد می نماید را در طول آچاری که مورد استفاده قرار می دهید ، ضرب نموده و عددی که بدست می آید بر حسب نیوتن متر و یا پوند بر فوت می باشد .
در خودرو این اعداد با توجه به دستگاه دینامومتر (Dinamometro ) بدست می آید . البته همیشه بر روی نمودار ، اسب بخار بر حسب دور بر دقیقه ، نمودار دیگری وجود داشته که تورک به آن گویند و آن نیز بر حسب دور بر دقیقه سنجیده می شود .
برای اینکه درک بهتری از تورک داشته باشیم باید به این نکته اشاره داشته باشم ، که همه ما در موقع رانندگی پس از رسیدن به دور موتوری خاص ، نسبت به تعویض دنده اقدام می-نماییم ( در سیستم تعویض دنده دستی ) ، البته در خودروهایی که دارای جعبه دنده اتوماتیک هستند ، اینکه در چه دور موتوری عمل تعویض صورت گیرد با توجه به نوع رانندگی و نوع برنامه پیش فرض برای رانندگی در نظر خواهند گرفت .
البته این را باید بدانیم که موتور هر خودرویی در یک دور موتور مشخص حداکثر خروجی گشتاور را در اختیار راننده قرار می دهد و این دور موتور که به صورت بازه و یا عددی خاص بوده است را ، بهترین زمان تعویض دنده بوده و بهترین حالت مصرف سوخت خودرو را اکثرا در این دور موتور بدست می آورند .
پس دانستن حداکثر گشتاور خودرو که در چه دور موتوری در اختیارمان قرار خواهد گرفت به ما کمک نموده تا بتوانیم ، بهترین زمان تعویض دنده را انتخاب نماییم و به بهترین سیکل مصرف سوخت برسیم .
