نحوه عملکرد روغن موتور در موتور خودرو
روغن موتور یکی از اساسی ترین نیازهای هر خودرو محسوب می گردد. روغن موتور کمک می کند تا موتور خودرو کارایی بهتری داشته و عملکرد و عمر موتور افزایش پیدا کند. استفاده از روغن موتور مطلوب کمک می کند تا روغن بتواند به همه وظایفی که برای آن در نظر گرفته شده است عمل نماید.
شرح وظایف روغن موتور
روغن موتور پنج وظیفه با اهمیت برعهده دارد که باید تمامی این وظایف را به خوبی انجام دهد. به همین علت است که انتخاب روغن موتور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و باید روغنی انتخاب شود که توانایی انجام تمامی وظایف محوله را داشته باشد. اولین و مهمترین وظیفه روغن موتور روانکاری قطعات است تا اصطکاک مابین آنها به حداقل برسد. همچنین خنک کاری قطعاتی از موتور که در حرکت هستند نیز به عهده روغن می باشد.
اهمیت خنک کاری روغن موتور
برخلاف تصور عموم مردم، یکی از مهم ترین وظایفی که روغن موتور بر عهده دارد، خنک کاری موتور خودرو است. در واقع سیستم ثانویه خنک کاری موتور بر عهده روغن موتور است. روغن موتور به عنوان یکی از بارزترین اجزاء سیستم خنک سازی ثانویه موتور خودرو شناخته می شود. با توجه به اینکه روغن موتور ضریب انتقال حرارت بسیار مناسبی را به خود اختصاص می دهد، می تواند در قسمت هایی از موتور که تحرک سریع و زیادی دارند و در هنگام فعالیت گرم می شوند، عملیات خنک کاری را به بهترین شکل انجام دهد.
از مهم ترین قسمت های موتور که تحرک زیادی داشته و دمای بالایی در حین روشن بودن موتور خودرو دارند، پیستون ها و سیلندرها هستند. با جریان یافتن روغن موتور در این قسمت ها هم از فرسایش جداره پیستون و سیلندر جلوگیری می شود و هم حرارت به وجود آمده از تحرک زیاد آن ها تا حدی کم می شود. هرچند به نظر می رسد که عملیات خنک کاری موتور وظیفه رادیاتور و دیگر اجزاء ماشین باشد، اما روغن موتور نیز نقش بسیار مهمی در کاهش دمای موتور ایفا می کند. عملکرد موتور با کاهش دما توسط روانکار به شدت افزایش پیدا کرده و قابلیت های خود را به نمایش می گذارد.
وظایف فیلتر روغن
یکی از مهم ترین بخش های روغنکاری، فیلتر روغن است. فیلتر روغن باعث می شود تا روغنی که به موتور پمپاژ می شود، کیفیت مناسبی داشته و بدون هیچ گونه ناخالصی باشد. در صورتی که خودرو از مدار روغن سِری که در بالا به آن اشاره کردیم استفاده کرده باشد، با توجه به حساسیتی که در پاکی روغن پمپاژ شده وجود دارد، در نهایت عمر موتور افزایش چشمگیری پیدا می کند.
نکته قابل توجهی که باید به آن اشاره کنیم، کثیف شدن فیلتر روغن است. مشخص است که به مرور زمان فیلتر روغن کثیف شده و آلودگی هایی که از ورود آن ها به سیستم پمپاژ جلوگیری کرده است، درون آن قرار می گیرند. در صورتی که فیلتر روغن کثیف باشد یا حتی از ابتدا کیفیت مناسبی نداشته باشد، روغن به سادگی از این فیلتر عبور نمی کند و در نتیجه مقدار کافی روغن به موتور نمی رسد.
عدم رد شدن روغن کافی از فیلتر روغن، به ویژه در مواقعی که سرعت خودرو زیادتر شده و تعداد دور موتور بالاتر می رود، باعث استهلاک بالای موتور شده و به مرور زمان باعث خوردگی پیستون ها و نهایتاً آسیب رسیدن اساسی به موتور می شود. به همین علت است که بر خلاف توصیه برخی مغازه های تعویض روغنی، بهتر است هر بار که اقدام به تعویض روغن می کنید، حتماً فیلتر روغن را نیز تغییر دهید.
چرا روغن موتور بعد از مدتی سیاه می شود؟
برخی گمان می کنند که سیاه شدن روغن موتور نشانه بدی برای روغن بوده و باید هرچه سریعتر اقدام به تعویض روغن موتور خودرو خود نمایند. حتی بسیاری از افراد سیاه شدن روغن موتور را نشانه ای از کیفیت پایین یا تقلبی بودن آن می دانند. این در حالی است که کاملاً برعکس این موضوع صحیح است! روغن موتوری که سیاه نشود به احتمال زیاد کیفیت مناسبی نداشته و به وظایف خود به خوبی عمل نکرده است.
یکی از خصوصیات روغن موتور پاک کنندگی آن است. به همین دلیل پس از مدتی که در سیستم و مدار روغن در موتور چرخیده، دوده ایجاد شده به علت احتراق در موتور را به خود جذب کرده و رنگ آن سیاه می شود. در صورتی که این دوده از روی قطعات موتور توسط روغن برداشته نشود، به مرور زمان ساییدگی قطعات، روغن سوزی و… به سراغ موتور خواهد آمد و ضررهای بیشتری را برای صاحبان خودرو ایجاد می کند.
پس توجه داشته باشید که سیاه شدن روغن موتور، دلیلی برای زمان تعویض روغن موتور نیست و شما باید بر اساس دیگری اقدام به تعویض روغن موتور خودرو خود نمایید.
زمان تعویض روغن موتور
سعی کنید با توجه به روغنی که استفاده می کنید، زمان تعویض روغن را دقیق انجام دهید. بسیاری از روغن ها برای مدت زمان یا میزان کیلومتر خاصی تعریف شده اند و بهتر است بدون توجه به اینکه هنوز چسبندگی یا رنگ روغن مناسب است، قبل از رسیدن به آن میزان، روغن موتور خودرو خود را تعویض کنید.
هرچند بسیاری از سازندگان خودرو توصیه می کنند که پس از طی 12هزار کیلومتر یا 7500 مایل اقدام به تعویض روغن خودرو نمایید، اما این میزان کاملاً بستگی به خودرو، نوع روغن مصرفی و نحوه استفاده از خودرو دارد.
اینکه از یک خودرو در آب و هوای گرم تابستان و در هوای شرجی و آلوده استفاده کنید تا در زمستان و هوای پاک، تفاوت چشمگیری دارد. سعی کنید بر اساس تجربه و مشورت با افرادی که از همان روغن موتور مصرفی شما استفاده می کنند، با نظم و به صورت مرتب اقدام به تعویض روغن خودرو خود نمایید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری به عمل آورید.
