گرچه اکثر خودروهای موجود در کشور ما از گیربکس دستی استفاده می‌کنند و سومین پدال موجود در این خودروها کلاچ نامیده می‌شود اما گسترش روزافزون استفاده از گیربکس‌های اتوماتیک باعث شده سؤالاتی در این زمینه برای خریداران به وجود آید. واضح است که این خودرو فاقد پدال کلاچ هستند.
اما تفاوت بین خودروهای مجهز به این دو نوع گیربکس چیست و شما کدام نوع را باید انتخاب کنید؟ با مطالعه این نوشتار خواهید توانست انتخاب صحیح‌تری برای خرید خودروی خود انجام دهید.
تفاوت خودروهای مجهز به گیربکس ا توماتیک ودستی در چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده سخن بگوییم باید گفت گیربکس دستی نیازمند تعویض دنده توسط دستان راننده بوده و خب نام گیربکس هم به همین موضوع اشاره دارد. به این ترتیب راننده باید دسته‌دنده را از یک دنده به دنده دیگر حرکت داده و همان زمان پدال کلاچ را نیز درگیر کند. همین درگیر شدن راننده در فرایند تعویض دنده باعث می‌شود افرادی که به رانندگی علاقه داشته باشند از گیربکس‌های دستی استقبال بیشتری بکنند.
البته گیربکس دستی مزیت‌های زیاد دیگری نیز دارد. گیربکس‌های دستی از نظر مکانیکی ساده‌تر بوده و بنابراین هزینه خرید آن‌ها ساده‌تر از خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک می‌باشد. این گیربکس‌ها در مقایسه با گیربکس‌های اتوماتیک سنتی مصرف سوخت کمتری داشته و پرفورمنس و عملکرد سریع‌تری ایجاد می‌کنند.
خب در خودروهای اتوماتیک فرایند تعویض دنده به‌صورت خودکار صورت می‌گیرد. شما به‌سادگی دسته‌دنده را در حالت D قرار داده و اجازه می‌دهید خودرو بقیه کارها را انجام دهد. شما حتی می‌توانید خودرو را بدون نگرانی از درگیر کردن کلاچ به‌صورت کامل متوقف کنید زیرا در خودروی اتوماتیک خبری از پدال کلاچ نیست.
گواهینامه موردنیاز برای راندن خودروهای اتوماتیک و دستی:
در کشور ما تفاوتی از بابت راندن خودروهای اتوماتیک و دستی برای اخذ گواهینامه رانندگی وجود ندارد اما در برخی کشورها همچون بریتانیا، وقتی راننده فقط گواهینامه مربوط به رانندگی با خودروهای اتوماتیک را دریافت کرده باشد اجازه راندن خودروهای مجهز به گیربکس دستی را نخواهد داشت؛ اما وقتی فردی گواهینامه راندن خودروهای دستی را داشته باشد قادر به راندن هر دو نوع خودرو خواهد بود.
اما دلیل این کار چیست؟
خب در خودروهای دستی پدالی وجود دارد که در خودروهای اتوماتیک نیازی به نگرانی درباره‌ی آن وجود ندارد. همچنین کار راننده در تمرکز روی رانندگی بیشتر می‌شود؛ بنابراین اگر شما گواهینامه خودروی مجهز به گیربکس دستی را دریافت کنید راندن خودروی اتوماتیک را راحت‌تر هم خواهید یافت.
راندن خودروی دارای گیربکس اتوماتیک آسان‌تر بوده و بیشتر افراد دوست دارند خودرویی با این نوع گیربکس را مخصوصاً در ترافیک‌های کلافه کننده شهری داشته باشند.
خودروهای نیمه اتوماتیک چگونه هستند؟
تعداد محدودی از خودروها با گیربکس‌های نیمه اتوماتیک در دسترس هستند. گیربکس نیمه اتوماتیک اساساً همان گیربکس دستی با کلاچی است که به‌صورت الکترونیکی کنترل می‌شود. خودروهای مجهز به گیربکس نیمه اتوماتیک فاقد پدال کلاچ هستند اما شما باید دنده‌ها را تعویض کنید. این نوع گیربکس‌ها در خودروهای کوچک مثل فولکس‌واگن آپ و سیتروئن C1 بکار رفته‌اند زیرا ابعاد این نوع گیربکس‌ها کوچک‌تر از گیربکس‌های کاملاً اتوماتیک است.
با این وجود عملکرد گیربکس‌های نیمه اتوماتیک به نرمی گیربکس‌های دستی یا اتوماتیک نیست و زمانی که می‌خواهید در سرعت‌های کم مثل پارک کردن حرکت کنید شاهد برخی ناهنجاری‌ها در این نوع گیربکس‌ها خواهید بود. همچنین تعویض دنده این گیربکس‌ها می‌تواند بسیار کند باشد و همین امر روی مصرف سوخت خودرو نیز تأثیر می‌گذارد.
اما اگر به هر دلیلی خواهان گیربکس نیمه اتوماتیک هستید پس باید به دنبال فولکس‌واگن آپ باشید. این خودرو سواری بسیار راحتی در شهر داشته و استفاده از گیربکس نیمه اتوماتیک باعث شده این خودرو نیازی به پدال کلاچ نداشته باشد.
گیربکس ضریب متغیر CVT چیست؟
بجای استفاده از دنده‌های مرسوم و سنتی، گیربکس ضریب متغیر دارای تسمه و پولی است. فاصله بین این پولی‌ها باز و بسته می‌شود تا دنده‌های سبک‌تر و سنگین‌تر ایجاد گردد. به خاطر اینکه گیربکس CVT تعداد دنده‌ی نامحدودی دارد بنابراین نیازی به کارکرد سخت و دور بالای پیشرانه نخواهد بود و پیشرانه در کاراترین حالت و سرعت خود کار خواهد کرد. به همین خاطر گیربکس‌های CVT برای خودروهای کم‌مصرفی همچون تویوتا پریوس بهترین گزینه هستند.
اگرچه گیربکس CVT باعث می‌شود پیشرانه در کاراترین حالت خود قرار داشته و مصرف کمی را نشان دهد اما همه‌چیز بر وفق مراد نیست زیرا در زمان شتاب گیری سنگین شاهد صدای خسته کننده و بد این‌گونه خودروها خواهید بود. اگرچه گیربکس CVT به مصرف کم پیشرانه کمک می‌کند اما از طرف دیگر شتاب گیری خوبی نخواهید داشت زیرا آن‌ها اجازه نمی‌دهند پیشرانه در حداکثر دور خود کار کند.
همان‌گونه که گفته شد اگر به دنبال بهترین خودروی مجهز به گیربکس CVT هستید یکی از گزینه‌ها تویوتا پریوس هیبریدی خواهد بود. این گیربکس باعث می‌شود پریوس مصرف سوختی استثنایی داشته باشد و سواری راحتی را ارائه کند.
گیربکس دوکلاچه DCT چیست؟
گیربکس دوکلاچه همان‌گونه که از نامش پیداست دارای دو کلاچ می‌باشد و از جمله خودروهایی که به این نوع گیربکس مجهز است آئودی TT را می‌توان نام برد.
گیربکس دوکلاچه از دو کلاچ و دنده‌های عجیبی استفاده می‌کند. خبری از پدال کلاچ نیست و بجای آن شما معمولاً دنده‌ها را با استفاده از دسته‌دنده یا پدال‌های پشت فرمان تعویض می‌کنید.
در این نوع گیربکس‌ها یک کلاچ مختص آماده کردن دنده‌های زوج و دیگری مختص آماده کردن دنده‌های فرد است و بنابراین زمانی که شما به‌طور مثال می‌خواهید دنده چهار را انتخاب کنید کلاچ آن را آماده کرده و بنابراین تعویض نرم و سریعی خواهید داشت. سرعت تعویض دنده این گیربکس‌ها به‌طور قابل‌توجهی سریع‌تر از نمونه‌های اتوماتیک سنتی است.
به همین خاطر خودروهای دارای گیربکس دوکلاچه شتاب گیری سریع‌تری دارند و از آن‌ها در خودروهای اسپورتی همچون پورشه ۹۱۱ و آئودی R8 استفاده شده است.
این گیربکس‌ها گزینه‌ای ایده آل برای خودروهای خانوادگی هستند زیرا بهترین‌های گیربکس‌های اتوماتیک و دستی را ارائه می‌کنند.
فاصله کوچک بین تعویض دنده‌ها نیز باعث می‌شود گیربکس‌های دوکلاچه راندمان بهتری نسبت به نمونه‌های سنتی داشته باشند زیرا چرخ های خودرو تقریباً همیشه به پیشرانه متصل بوده و میزان اتلاف قدرت کم است. به همین خاطر گیربکس‌های دوکلاچه در خودروهای رده میانی‌ای همچون فولکس‌واگن گلف و فورد فوکوس نیز بکار می‌روند.
البته گیربکس‌های دوکلاچه نیز معایبی دارند. این گیربکس‌ها پیچیدگی بیشتری در مقایسه با نمونه‌های مرسوم داشته و بنابراین هزینه‌های تعمیر آن‌ها بالاتر است. همین پیچیدگی باعث شده قیمت خودروهای مجهز به آن بیشتر باشد.
فولکس‌واگن پولو یکی از ارزان‌ترین خودروهای مجهز به گیربکس‌های دوکلاچه است. گیربکس هفت سرعته این خودرو نه تنها سواری راحت‌تری را در شهر ایجاد می‌کند بلکه یک دنده اضافی آن نسبت به گیربکس دستی باعث می‌شود در بزرگراه‌ها نیز صدا و مصرف سوخت کمتری وجود داشته باشد.
گیربکس اتوماتیک سنتی چیست؟
گیربکس اتوماتیک سنتی و مرسوم به عنوان گیربکس اتوماتیک مبدل گشتاور هم شناخته می‌شود. در این نوع گیربکس، مبدل گشتاور کار کلاچ را انجام داده و ارتباط روغن بین پیشرانه و چرخ ها را برقرار می‌سازد.
این امر باعث تعویض دنده‌های بسیار نرمی می‌شود و به همین خاطر برخی خودروهای لوکس همچون مرسدس S کلاس از گیربکس اتوماتیک با مبدل گشتاور استفاده می‌کنند.
متأسفانه فقدان ارتباط فیزیکی بین پیشرانه و چرخ ها به معنی راندمان پایین‌تر گیربکس اتوماتیک سنتی است. این گیربکس گران‌تر از نمونه‌های دستی بوده و همین موضوع بر قیمت نهایی خودرو تأثیر می‌گذارد.
مرسدس بنز S کلاس به‌صورت استاندارد با گیربکس اتوماتیکی که تعویض‌های بسیار نرمی دارد عرضه می‌شود.
